طنز یعنی "با این وجود"- علیرغم همه سختیها- خندیدن. طنز به ما کمک می کند که با وجود شرایط سخت امید را از دست ندهیم. طنز می تواند راه درست را به ما نشان بدهد، و داشتن يک موضع همراه با طنز در برابر زندگي، زهر بسياری از اتفاقات ناگوار را مي گيرد. طنز آزاد کننده است و خیلی بیشتر از این، چیزی بسیار "عالی و برتر" است. زیگموند فروید درباره طنز می گوید: " طنز چیزی بسیار عالی و برتر است، به خاطر پیروزی نارسیسم وجودمان، به این دلیل که به وسیله آن وجود ما با موفقیت خود را غیر قابل صدمه دیدن کرده است. با طنز، "خود" ما قبول نمی کند که مجبور به رنجیدن از وقایع بیرونی و تحمل درد باشد، و بر این اصرار می ورزد که این اتفاقات برای او نابود کننده نیستند و در هر حالتی می توانند دلیلی برای کسب لذت باشند." پروفسور ویلیام فرای (William Fry) تحقیقاتی درباره تاثیر طنز بر پیشگیری بسیاری از بیماریهای جسمی و روانی مانند بیماریهای قلبی، سرطان، و افسردگی انجام داده است که این تاثیر را تایید می کنند.

مجله روانشناسی امروز: پروفسور فرای، چرا طنز سالم است؟

ویلیام فرای: از نظر جسمی، طنز بر همه ارگانهای حیاتی تاثیر می گذارد؛ وقتی کسی شما را خندان می کند، همزمان به قلب، ریه، ماهیچه ها و مغز شما دست انداخته است. اثر طنز به این دلیل تا این حد قوی است که در هر موقعیت طنز آلود یک ضمیر آگاهانه و دانش جدید به وجود می آید. طنز همیشه به ما چیز تازه ای نشان می دهد،و به روی مسائلی که با آنها آشنا هستیم نیز دریچه ای باز می کند و نوری تازه به موضوعات کهنه می​ تاباند.شاید بتوان گفت طنز در مغز ما ارتباطها و نت ورک جدیدی به وجود می آورد. از نظر روانشناسی طنز انسانها را به هم نزدیکتر می کند، همانطور که می دانیم یک خنده شاد کاملا مسری است و فورا نقطه مشترکی ایجاد می کند، احساسات منفی بر عکس انسانها را منزوی و از هم دور می کنند. موقعیتهای ربط دهنده دیگری مانند بازی کردن نیز همیشه با طنز و خنده شکل می گیرند.

ر.ا.: يک شخصيت همراه با طنز دارای چه خصوصياتی است؟

فرای: اين سوال به راحتی قابل پاسخ نيست چون طنز لايه ها و اشکال بسيار متفاوتی دارد و در اشخاص مختلف نيز متفاوت است. اما تحقيقات در مورد خصوصيات کلي نشان داده اند که انسانهای با طنز اکثرا خلاق، سرزنده، و برای ديگران دلچسب هستند و می توان آنها را به راحتی به حيرت و هيجان در آورد. آنان معمولا دارای هوش اجتماعی بالايی هستند يا حد اقل از سوی ديگران اينگونه ديده و درک می شوند، چون می توانند در روابطشان با حس ظريفی بين نزديک شدن به ديگران و فاصله گرفتن از آنها تعادل درستی به وجود آورند.

ر.ا.: آيا طنز امری ارثی است يا آموزشی؟

فرای: داشتن طنز از سويی يک توانايی ارثی است؛ هر نوزادی لبخند می زند و در هر بازی کودکانه ای خنده يک عنصر اصلی است. اما شکل گيری حس طنز هر انسان بسيار به تجربيات او وابسته است، و چون هر انسانی زندگی و شرايط​ متفاوتی دارد، به همان نسبت نيز طنز مخصوص به خود را پيدا می کند. برای من شکل طنز در هر شخصی مانند يک اثر انگشت روانی است-کاملا منحصر به فرد و غير قابل تعويض. از آنجا که حس طنز انسانها به تجربيات آنها وابسته است، پس قابل ياد گيری نيز هست. اما اين يادگيری مانند آموختن يک فرمول رياضی يا يک زبان خارجی نيست، پرورش حس طنز کاری بسيار خلاقانه و تجربه ای عميق است. برای شروع مي توان يک "کتابخانه طنز" درست کرد و در آن کتابها، فيلمها، نامه ها و ای--ميلهای طنز آميز را جمع آوری و گاه گداری با سر زدن به آنها روحیه طنز را در خود تقویت کرد.

ر.ا. : آیا آنطور که گفته می شود، خندیدن بیماریها را درمان می کند؟

فرای: هنوز دلیل کاملا قاطعی وجود ندارد که نشان دهد خندیدن واقعا بیماریها را درمان می کند. اما من کاملا معتقد هستم که طنز در روند درمان بیماریها تاثیر مثبت دارد، به این دلیل که بر کیفیت زندگی شخص بیمار تاثیر مثبتی می گذارد. اما به نظر من مهمتر از نقش درمان، توانایی طنز در پیشگیری از بیماریهاست. به عنوان مثال تعداد سکته های قلبی در عین خنده ، بسیار کمتر از دیگر فعالیتها بوده است، با اینکه خندیدن یک فعالیت بدنی بالا محسوب می شود. اینطور که ظواهر نشان می دهد، طنز یک خصوصیت محافظت کننده دارد، خصوصیتی که به پروسه های عصبی-هورمونی پیچیده ای وابسته است که کم و کیف آنها را هنوز کاملا نمی شناسیم.

ر.ا.: چه پیشنهادی برای یک داشتن یک زندگی همراه با طنز دارید؟

فرای: از آنجا که هر انسان حس طنز مخصوص به خود را دارد، بهتر است هر کسی سعی کند با این حس خود بیشتر آشنا شود. البته نمی توان میزان طنز هر شخصی را مانند رنگ چشم با نگاهی در آینه تعیین کرد. اما میتوان در ابتدا چند روزی آگاهانه به این مساله دقت کرد که از چه نوع طنزی خوشمان می آید و چه عکس العملی در ما به وجود می آورد، آیا به حیرت در می آییم، شاد می شویم یا برایمان جالب است. به این ترتیب می توانیم با حساسیت بیشتری نوع و شکل طنز خود در برابر دیگران را نیز شکل دهیم، چیزی که باعث می شود دیگران هم عکس العمل بهتری داشته باشند و یک "دایره شادی" به وجود بیاید که خود را دائما تقویت می کند.

ر.ا.: آیا ما امروز نسبت به گذشته طنز بیشتری داریم؟

فرای: تکامل ما روند آسانی نخواهد داشت و مانند همه دورانهای پر تلاطم و نا مطمئن، ما به صبر، جرات و عملکرد احتیاج داریم. خوشبختانه طبعیت ما را با حس طنز مجهز کرده است. داشتن طنز و قدرت پرورش آن، یک توانایی غریزی انسان است. با نگاه کردن به نزدیکی بزرگ بازی با طنز، میتوان رشته و راه تکامل طنز را تا شکل رفتاری چند میلیون ساله پستانداران دیگر نیز دنبال کرد. در برابر رفتارهای خود ویران کننده بنیادی دیگر، طنز موثرترین و قویترین عنصری است که می توانیم با آن تمام پتانسیلهای مثبت خود را پرورش دهیم. طنز می تواند راه را به ما نشان دهد: طنز نه تنها آزاد کننده است و خلاقیت را پرورش می دهد، بلکه به ما اجازه می دهد به نادانیها، ناتوانیها و اشتباهات خود بخندیم و آنها را بهتر تحمل کنیم.

ویلیام فرای، پروفسور پزشکی در دانشگاه استانفورد(Stanford University) ، در دهه ۵۰ میلادی عضو گروه معروف تحقیقاتی پالو-آلتو (Palo-Alto) ، و پایه ریز ژلوتولوژی (Gelotologie) یا علم خندیدن.
با تلخیص ، از مجله روانشناسی امروز، ۲۰۰۵ ( Psychologie Heute, 2005/13)

پ.ن.:

_ در این نوشته، کلمه انگلیسی، یا لاتین Humor رو طنز ترجمه کردم، چون کلمه فارسی دیگه ای به ذهنم نرسید و پیدا هم نکردم، فکر می کنم برای این کلمه در فارسی مشابهی وجود نداشته باشه ( البته مطمئن نیستم، اگر کسی می دونه خوشحال می شم بدونم) ، ولی می خوام بگم که منظور از طنز اینجا مثلا جوک نیست، یا فقط جوک نیست، اینجا در مورد معنی کلی Humor صحبت می شه.



سال نو رو به همه شما دوستای خوبم تبريک ميگم، از دوستی و مهربونيهاتون گاهی اونقدر غافلگير ميشم که زبان درستی برای تشکر و قدر دانی پيدا نمی کنم، ممنونم از همه پيامهای پر محبتتون، از ميلها و کارتهای قشنگتون، همه رو ميبينم و در قلبم جا ميدم، باز اگر کمتر پيدام ميشه دليل بر بی توجهيم ندونين، واقعا دلم برای دوستان وبلاگيم تنگ شده.